Ryby wzbudzają ostatnio sporo kontrowersji. Z różnych stron jesteśmy atakowani sprzecznymi informacjami – metale ciężkie, dioksyny, zdrowe tłuszcze, kwasy omega-3. Nic dziwnego, że wywołuje to niepewność – to w końcu jeść ryby, czy ich unikać? Czy spożywając je, jesteśmy narażeni na zatrucia?
Warto jest wiedzieć, że ryba rybie nierówna. Istnieje wiele różnych gatunków, obszarów połowów czy sposobów hodowli, które mają ogromny wpływ na jakość końcowego produktu.
Przyczyny pojawiania się zanieczyszczeń
Głównym powodem tego zjawiska jest zanieczyszczenie środowiska wodnego, do którego dochodzi w wyniku wylewania ścieków, wycieków ropy naftowej czy procesów przemysłowych. Ryby, które żyją dłużej, naturalnie są narażone na większą kumulację substancji takich jak metale ciężkie czy dioksyny (silnie toksyczne związki chemiczne). Podobnie dzieje się w przypadku ryb zawierających większą zawartość tłuszczu, w którym te substancje są magazynowane.
W przypadku ryb hodowlanych nasze obawy o zanieczyszczenia również mogą się potwierdzić. W badaniach często okazuje się, że to właśnie ryby hodowlane charakteryzują się większym stężeniem tłuszczu i toksyn. Słynny jest przypadek norweskich hodowli łososi, gdzie odkryto, że z plagą wesz łososiowych hodowcy radzą sobie poprzez…dolewanie pestycydów do basenów hodowlanych. Jakby tego było mało, otrzymują je jeszcze wraz z pożywieniem – np. w postaci etoksykiny, która ma na celu zapobieganie jełczenia oleju w paszy. Dlatego warto unikać ryb hodowlanych (chyba, że mowa o hodowlach ekologicznych).
Korzyści zdrowotne
Dlaczego w takim razie w ogóle powinniśmy się zastanawiać nad spożywaniem ryb? A to dlatego, że nadal stanowią źródło wartościowych składników odżywczych takich jak niezbędne nienasycone kwasy omega-3, szczególnie w przypadku ryb morskich. Nie są one wytwarzane w naszych organizmach, dlatego trzeba dostarczyć je z pożywieniem.
Kwas eikozapentaenowy (EPA) to cenny składnik, który wykazuje całe spektrum ochrony układu krwionośnego: pomaga obniżać poziom trójglicerydów we krwi, zapobiega miażdżycy i działa przeciwzapalnie.
Kolejnym kwasem z grupy omega-3 jest DHA (kwas dokozaheksaenowy), który wykazuje podobne działanie do kwasu EPA, a dodatkowo wpływa dobrze na wzrok i prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Ryby, które są bogate w wymienione składniki to: łosoś (najlepiej dziki), tuńczyk, sardynki, makrela, śledź, czy słodkowodny pstrąg.
Ryby warto też uwzględnić w diecie odchudzającej. Nie należy obawiać się tłustych ryb morskich – mogą one wręcz obniżać nasz apetyt, wspomagając odchudzanie.
Jak wybrać dobrą rybę?
Tutaj warto kierować się obszarami połowów, ponieważ niektóre są mniej lub bardziej zanieczyszczone. Cenną pomocą może okazać się certyfikat MSC, który umieszczany jest jedynie na opakowaniach ryb dzikich, pochodzących ze zrównoważonych połowów, które spełniają surowe normy środowiskowe. W przypadku ryb hodowlanych możemy znaleźć certyfikat ASC, który również gwarantuje dobrej jakości rybę.
Bardzo przydatny jest też darmowy poradnik, wydany przez organizację WWF – „Jaka ryba na obiad?”. Znajdziemy w nim wiele gatunków ryb, które w przejrzysty sposób zostały opisane i podzielone na warte spożycia, lub zdecydowanego unikania.